In de ongevallencijfers van de afgelopen jaren zijn de ontwikkelingen onder fietsslachtoffers zorgelijk. Veel fietsslachtoffers vallen bij ongevallen zonder dat daar een motorvoertuig bij betrokken is. Dan hebben we het dus in meerderheid over eenzijdige fietsongevallen, door paaltjes, stoeprandjes, losliggende tegels en een zachte berm. Onder de slachtoffers zien we veel ouderen. Niet omdat deze groep gevaarlijk fietst, maar doordat zij nou eenmaal kwetsbaarder zijn: een oudere die valt, loopt eerder ernstig letsel op. Vanaf 75 jaar zien we een grotere kans op een ongeval met een elektrische fiets, vooral bij het op- en afstappen.
De elektrische fiets is onder ouderen populair en dat is op zichzelf een goede zaak. Zo kunnen ouderen langer blijven fietsen, wat goed is voor hun gezondheid én voor hun kwaliteit van leven. Maar er zit ook een keerzijde aan deze medaille: hoe meer je je in het verkeer begeeft, hoe groter de kans op een ongeval. Het is de uitdaging om die kans zo klein mogelijk te maken. Dat kan door veiligheidsaanpassingen aan de (elektrische) fiets, zoals een lagere instap, een betere balans (door een laag zwaartepunt) of door de maximale snelheid tot waar de fiets ondersteuning geeft wat lager te laten instellen.
Maar ook verbetering van de kwaliteit en inrichting van de fietsinfrastructuur kan de veiligheid vergroten: haal onnodige paaltjes stoeprandjes weg, zorg voor goed onderhoud en een voldoende stroef wegdek, verklein het niveauverschil tussen wegdek en wegberm, om wat voorbeelden te noemen.
De elektrische fiets is aan een opmars bezig en voor veel ouderen biedt dit een uitkomst. Maar de cijfers laten zien dat er alles voor te zeggen is om de fietsinfrastructuur veiliger en kwalitatief hoogwaardiger te maken. Bovendien profiteren álle fietsers daarvan.
Patrick Rugebregt
SWOV Instituut voor Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid