Het fietsenplan in het centrum moet beter
De stelling dat het fietsenplan in het centrum beter moet, roept gelijk allerlei vragen op: wat moet dan beter, voor wie moet het beter, wat is er nu dan niet goed?
Hoe is het nu geregeld? In het kernwinkelgebied is de voetganger de hoofdpersoon en daarom geldt er een voetgangerszone. Fietsers en auto’s verdragen zich moeilijk met voetgangers maar ze 100% verbieden is wel erg rigide. Als enige uitzondering mogen fietsers in oost-west richting over de pleinen rijden omdat goede alternatieven ontbreken. De grenzen van deze uitzondering zijn met borden aangegeven met teksten “Vanaf hier niet fietsen” en “Vanaf hier fietsen toegestaan”.
Waarom geen “fijnere” regels voor fietsers? De regeling kent geen uitzonderingen voor rustige momenten. Natuurlijk is een uitzondering mogelijk met een bord: “fietsen toegestaan buiten de winkeltijden” maar welke tijden zijn dat dan? Die van de Emté: open tot 20 uur? Of die van de avondwinkel: open tot ’s nachts 3 uur? Om deze uitzondering duidelijk te maken zijn er wel verkeersborden nodig. Maar de winkeltijden wijken weer af op een koopavond en de zaterdag en op marktdagen en koopzondagen is de situatie ook weer anders. En is het voor alle straten even acceptabel? Voor je het weet krijg je een woud aan ontsierende verkeersborden die er uitzien als “kerstbomen”. En dat willen we ook niet want ook dat werkt niet.
Welke borden zijn dan wel duidelijk? Het is voor iedereen het aller duidelijkste om fietsen altijd te verbieden óf altijd toe te staan. In het eerste geval zijn geen extra verkeersborden nodig, in het laatste geval volstaat de tekst “Fietsen toegestaan”. Maar dan komt natuurlijk de onvermijdelijke vraag: wat kies je want beide mogelijkheden zijn erg rigide. Binnen het project “Centrum op de Schop” is in 2009 gekozen voor het regiem zoals dat bij de eerste vraag is beschreven. Een compromis dus om het hoofddoel van een aantrekkelijk winkelklimaat hoog te houden maar om ook rekening te houden met de fietsstromen in en rond het centrum.
Aparte banen voor fietsers? Regelmatig komt het voorstel om aparte banen voor fietsers te maken. De gemeente doet dit niet omdat er dan een wirwar aan banen gaat ontstaan. Op en rond het Schouwburgplein en Henseniusplein zijn veel routes mogelijk. De verwachting is dat fietsers deze banen gaan claimen en vervolgens al bellend door het centrum rijden. En wat als je als fietser even van je baan afwijkt? Ook wordt de eenheid in het straatbeeld verstoort door deze banen.
En waar zet je je fiets neer? Mensen die met de fiets boodschappen doen in het centrum, willen de fiets graag als “boodschappenmand” gebruiken in hun tocht van winkel naar winkel. Maar winkelend publiek dat graag de etalages wil bekijken ervaart die fiets als een obstakel. Ook hier dus een dilemma: hoe regel je dit want toestaan voor de ene groep en verbieden ten gunste van een andere groep gaat natuurlijk niet samen. Ook hier heeft de gemeente gekozen voor een compromis: niet stallen in het centrum en extra stallingen aan de randen van het centrum.
En hoe handhaaf je de regels? Spelregels werken alleen als ze worden nageleefd. Het gros van de mensen doet dat ook, maar soms gebeurt dat niet. Of uit gemakzucht, of omdat regels niet duidelijk zijn en of omdat men het niet met een regel eens is. Alle regels op elk moment handhaven is een utopie, er zijn keuzes nodig. Maar ook hier weer een dilemma: welke regels handhaaf je en op welke momenten ga je daarvoor de straat op? Handhaven van het fietsverbod in de Grotestraat op zaterdagmiddag 2 uur begrijpt iedereen maar een gestalde fiets verwijderen op een rustige zondagochtend begrijpt niemand. Dat kan een scheef beeld geven maar: niet handhaven wil niet zeggen dat iets is toegestaan.
Kortom: met de genomen maatregelen streeft de gemeente naar een aantrekkelijk winkelcentrum voor iedereen!. Maar het iedereen 100% naar de zin maken lukt helaas niet, compromissen blijken nodig. Het huidige fietsenplan en zoals het functioneert is daarvan het resultaat. De gemeente hoopt dat de reacties op de stelling suggesties zijn die een betere uitweg geven voor de dilemma’s. De gemeente zal ze serieus in overweging nemen!
Ike Busser, wethouder