Zijn de drempels voor starterswoningen te hoog?
In de afgelopen jaren is de situatie op de woningmarkt drastisch veranderd. Het aantal woningverkopen is fors gedaald, de prijzen van woningen zijn met ongeveer 20% afgenomen en nieuwbouw vindt nog slechts mondjesmaat plaats. Daarnaast blijven woningbezitters die verhuizen naar een andere, vaak duurdere woning (zogenaamde doorstromers), langer met een overbruggingsfinanciering in hun maag zitten, omdat hun ‘oude’ huis niet snel wordt verkocht. Ook is er in toenemende mate sprake van ‘onderwater hypotheken’ (de schuld op het huis is groter dan de waarde van de woning) en ontstaan er betalingsproblemen bij woningbezitters die in de hoogtij dagen een woning hebben gekocht en nu werkloos of arbeidsongeschikt raken.
Kortom, redenen genoeg voor De Nederlandse Bank en de Autoriteit Financiële Markten als toezichthouders in de hypothekenmarkt, om maatregelen af te kondigen. Veelal terechte maatregelen die nodig zijn om de woningbezitters te beschermen voor situaties, zoals ik die hierboven omschreven heb. Overigens hecht ik eraan te vermelden dat de knelsituaties in deze regio alleszins meevallen, omdat deze regio zich kenmerkt door een flinke dosis ‘gezond boerenverstand’, waardoor nauwelijks onverantwoorde risico’s worden genomen. Je zou echter maar net diegene zijn die door een ongelukkige omstandigheid in een vervelende situatie terecht is gekomen.
Al met al heeft dit ertoe geleid dat de hypotheekregels zijn aangescherpt:
Deze regels maken de drempel voor nieuwkomers op de woningmarkt (de zogenaamde starters) inderdaad hoger. Zeker een starter met beperkte eigen financiële middelen, die een woning koopt waarin (verduurzamende) aanpassingen nodig zijn en die de waarde van de woning niet echt verhogen, ondervindt een onoverkomelijke drempel.
Tel daar nog eens bij op dat potentiële doorstromers op dit moment angst hebben om te verkassen, waardoor er dus minder woningen voor starters op de woningmarkt beschikbaar komen, dan is de stelling snel met ‘ja’ beantwoord.
Voor iemand die uitsluitend door een ‘pessimistische bril’ wil kijken, is alles wat ik hierboven weergeef waar. Maar er is ook een ‘optimistische bril’ die ik liever opzet. Op dit moment kan een starter voor hetzelfde geld namelijk meer woning kopen dan bijvoorbeeld 5 jaar geleden. De prijsdaling van 20% en de lagere overdrachtsbelasting (van 6% naar 2%) compenseert in ruime mate de genoemde beperkende maatregelen. Ook kan de verruiming van een belastingvrije schenking door ouders of een zogenaamde Generatiehypotheek uitkomst bieden voor een succesvolle start op de woningmarkt. Daarnaast wordt door de Gemeenten Venray en Horst aan de Maas actief gezocht naar stimulerende maatregelen, zoals een starterslening, de inzet van de Woonketting, een garantieregeling en het samenbrengen van marktpartijen om de situatie in de woningmarkt vlot te trekken.
Naast drempels zijn er zeker ook nog kansen voor de starters op de woningmarkt. Het is een kwestie van kansen zien, opzoeken en benutten. Uiteraard helpt Rabobank Horst Venray de starters daar graag mee op weg!
Ing. J.P.L. (Ron) Vanlier MBA
Directeur Particulieren & Private Banking van Rabobank Horst Venray