Door allerlei omstandigheden kan een situatie ontstaan, waarin een parochie gedwongen is tot sluiting of sloop (amovering) van een kerkgebouw over te gaan. Hieronder vindt u de nota van het Bisdom van ’s-Hertogenbosch voor de buitengebruikstelling van kerkgebouwen. Aan dit probleem zijn veel emoties verbonden, welke echter niet in de nota zijn en kunnen worden verwerkt.
De criteria
Redenen tot het onttrekken aan de eredienst en het vervreemden/amoveren van kerkgebouwen kunnen zijn: de pastorale situatie in een samenwerkingsverband en de daarmee samenhangende liturgische mogelijkheden van de verschillende kerkgebouwen; de bouwkundige toestand van een kerkgebouw; de financiële situatie van parochies.
Hierbij wordt aangetekend:
De redenen voor onttrekking van een kerkgebouw aan de eredienst moeten ernstig zijn en ook daadwerkelijk worden aangetoond.
Het geestelijk heil van de parochianen mag geen schade lijden door de kerksluiting
Kerksluiting valt onder de verantwoordelijkheid van de bisschop, maar treft allereerst de parochiegemeenschap en hangt samen met de mogelijkheden van de toekomst van het pastoraat ter plaatse. Parochianen dienen daarom hierbij nauw betrokken te worden. Een goede psychologische en publicitaire begeleiding is derhalve van groot belang. Degenen die wettig rechten op de kerk kunnen laten gelden (in de eerste plaats het parochieel bestuur), dienen voor de sluiting toestemming te geven.
Het gaan samenwerken van enkele parochies en het sluiten van een of meer kerkgebouwen, moeten als twee onderscheiden processen worden gezien, ook al kunnen ze in relatie tot elkaar staan.
De vervanging van een groot gebouw door een kleine(re) kerkruimte is niet bij voorbaat uitgesloten, maar zal slechts zelden haalbaar blijken.
Het eventuele gebruik van een kerkgebouw dat aan de eredienst onttrokken is, moet in overeenstemming zijn met de waardigheid van het gebouw. Daarvoor dient een garantie aanwezig te zijn. Vooral bij zogenaamde moederkerken, die nauwelijks amoveerbaar zijn, dient een waardige bestemming vast te liggen en vooraf bekend te zijn. Voor het aangaan van verplichtingen hiertoe, is toestemming van het bisdom vereist. De uiterlijke kenmerken van het kerkgebouw (toren, beeld, kruizen) dienen zoveel mogelijk te verdwijnen.
De bestemming van de inventaris van het te sluiten kerkgebouw, dient door betrokkenen, zo mogelijk in overleg met het bisdom (bouwzaken, economaat), vastgesteld te worden. Men volgt hierbij de richtlijnen van de "Stichting Kerkelijk Kunstbezit in Nederland", goedgekeurd door de Nederlandse Bisschoppenconferentie, die verkrijgbaar zijn bij de diocesane afdeling bouwzaken.
Kerksluiting dient steeds het resultaat te zijn van een proces
Als door een parochie het proces van kerksluiting wordt aangegaan, wil dat zeggen, dat zij bereid is een weg op te gaan die zal uitlopen op een beargumenteerd advies aan de bisschop. Vanaf het moment dat een parochieel bestuur de bisschop laat weten bereid te zijn hieraan te werken, tot het uitbrengen van een laatste advies aan de bisschop, dient geruime tijd te verlopen.
Aan het begin van deze periode dient een tijdschema te worden vastgesteld. Tevens zal een pastoraal beleidsplan opgesteld moeten worden, zodat de eventuele sluiting van een kerkgebouw plaats heeft binnen een pastorale benadering die uitgaat van een nieuwe situatie. Externe begeleiding kan daarbij soms gewenst zijn.
Gedurende deze periode zal contact en/of overleg dienen plaats te vinden met de burgerlijke overheid. Hierbij kunnen geen verplichtingen worden aangegaan zonder toestemming van het bisdom.